Λότο, Λορέντσο

(Lorenzo Lotto, Βενετία περ. 1480 – Λορέτο 1556). Ιταλός ζωγράφος. Το πρόβλημα της καλλιτεχνικής του διαμόρφωσης δεν έχει εντελώς επιλυθεί. Τα έργα του Προσωπογραφία του επισκόπου ντε Ρόσι (1505, πινακοθήκη Νάπολης), Εικονοστάσιο της αγίας Χριστίνας (1507, Τιβαρόνε), Πολύπτυχο (1508, Ρεκανάτι) κ.ά. φανερώνουν επιδράσεις των Ιταλών Αλβίζε Βιβαρίνι, Τζοβάνι Μπελίνι, Αντονέλο ντα Μεσίνα, καθώς και κάποιων Γερμανών καλλιτεχνών σε συνδυασμό με ένα καθαρά προσωπικό ύφος. Μετά τη διαμονή του στη Ρώμη (1509) μια έντονη ραφαηλική πνοή διέπει τα έργα του (Αποκαθήλωση, 1512), ενώ κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο Μπέργκαμο (έως το 1526) η επαφή με τη λομβαρδική φυσικότητα διεύρυνε τους ορίζοντες της τέχνης του. Την περίοδο αυτή δημιούργησε τα αριστουργήματά του, όπως η Προσωπογραφία των αδερφών Ντέλα Τόρε (1515, Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου), το Εικονοστάσιο του αγίου Βαρθολομαίου (1516), η Προσωπογραφία του ζεύγους Καζότι (1523, Μουσείο Πράντο, Μαδρίτη) και οι νωπογραφίες στο Τρεσκόρε (1524) με την έντονη αφηγηματικότητα. Οι ζωγραφικές αρετές του Λ. προσεγγίζουν την απόλυτη ωριμότητα στα έργα του Εικονοστάσιο των Καρμηλιτών (1529), Η προσκύνηση των ποιμένων (1527-28, Μπρέσια), Ευαγγελισμός (1527-29, Ρεκανάτι) και Σταύρωση (1531, Μόντε Σαν Τζιούστο). Στην ίδια εποχή ανήκει η θαυμάσια Προσωπογραφία νέου (Μουσείο του Πύργου των Σφόρτσα, Μιλάνο). Με το μνημειώδες έργο Παναγία με το κομποσκοίνι (1539, Τσίνγκολι) ολοκληρώνεται η δεύτερη περίοδος δραστηριότητας του καλλιτέχνη στις Μάρκε, μετά την οποία ο Λ. εγκαταστάθηκε στη Βενετία και στο Τρεβίζο, όπου επηρεάστηκε κυρίως από τη βενετσιάνικη ζωγραφική (Εικονοστάσιο του Αγίου Αντωνίου, εκκλησία των Αγίων Ιωάννη και Παύλου, Βενετία, 1542). Το αρτιότερο, ωστόσο, καλλιτεχνικό ύφος του Λ. εκφράζεται σε μία ομάδα προσωπογραφιών (Προσωπογραφία γέροντα, 1542-44, Πινακοθήκη Μπρέρα, Μιλάνο), οι οποίες αποτελούν αριστουργήματα ψυχολογικής ανάλυσης. Η σύγχρονη κριτική, εκτιμώντας την προδρομική έκφραση και την ταραγμένη ευαισθησία του, τοποθέτησε την προσωπικότητά του στο πρώτο επίπεδο της αναγεννησιακής ζωγραφικής. Τμήμα από το «Εικονοστάσιο του Αγίου Βερναρδίνου», έργο του Ιταλού ζωγράφου Λορέντσο Λότο, ζωγραφικό αριστούργημα του 16ου αι. (Ναός του Αγίου Βερναρδίνου, Μπέργκαμο, Ιταλία). «Η Αγία Συνομιλία», πίνακας του Ιταλού ζωγράφου Λορέντσο Λότο (Πινακοθήκη Μποργκέζε, Ρώμη).